به مناسبت روز جهانی عصای سفید صورت گرفت؛
گفتگو با محمود ارجمند، کتابدار بخش نابینایان استان قزوین
اداره کل کتابخانه های قزوین در خدمات رسانی به معلولین پیشرو است
در ابتدا بگویید متولد چه سالی هستید و در چه رشته ای تحصیل کردید؟
سال 1368 به دنیا آمدم و دارای مدرک کارشناسی رشته کامپیوتر هستم.
با چه سختی هایی در دوران تحصیل مواجه بودید؟
متاسفانه شرایط لازم برای تحصیل افراد نابینا مساعد نیست. در حال حاضرنابینایان در استان های مختلف می توانند تا پایان دوره ابتدایی تحصیلاتشان را پشت سربگذارند ولی برای ادامه تحصیل با مشکلات متعددی مواجه هستند. در تهران، اصفهان و شیراز مدارس شبانه ای برای نابینایان در نظر گرفته شده است ولی همه دانش آموزان نابینا نمی توانند به این مدارس دسترسی داشته باشند.
از چه زمانی وارد شغل کتابداری شدید؟
من قبل از کتابداری عضو انجمن نابینایان بودم. زمانی که از فراخوان جذب نیرو توسط نهاد کتابخانه ها مطلع شدم به همراه چند تا از دوستان برای گزینش مراجعه کردیم و خوشبختانه این قرعه به نام من افتاد و بعد از پذیرش و پشت سرگذاشتن دوره کتابداری از مهر ماه سال 1394 فعالیت خودم را به عنوان کتابدار تخصصی نابینایان و کم بینایان با نهاد کتابخانه ها آغاز کردم.
یکی از سازمان هایی که همکاری بسیار خوبی با افراد معلول دارد، نهاد کتابخانه های عمومی است که جا دارد از مدیران و کارمندان نهاد و همچنین همکاران زحمتکشم در ستاد اداره کل تشکر کنم. خوشبختانه این نهاد زمینه را برای استفاده تمام افراد معلول از محیط کتابخانه فراهم کرده و در این زمینه پیشرو است. نهاد کتابخانه های عمومی در همه استان های کشور یک بخش را به نابینایان و کم بینایان اختصاص داده است. در استان قزوین هم از سال ۹۴ این بخش دایر شده است.
در حال حاضر شما تنها کتابدار نابینای قزوین هستید؟
بله من تنها کتابدار بخش نابینایان استان قزوین هستم. البته قرار است که در کتابخانه شهرستان تاکستان هم بخش نابینایان راه اندازی شود و کتابداران دیگری نیز در آنجا مشغول به کار شوند.
چه انگیزه ای باعث شد که با وجود محدودیت بر سختی ها غلبه کنید؟
ایجاد بحران روحی و افسردگی برای افراد نابینا یک موضوع طبیعی است ولی نباید ادامه داشته باشد. یک شخص معلول باید همه توان خودش را به کار بگیرد تا بتواند شرایط را بپذیرد. بزرگترین مشکل افراد معلول ورود به اجتماع است. گرچه خیلی سخت بود ولی من با خودم کنار آمدم و توانستم بر این مشکل غلبه کنم. سعی می کنم تا جایی که می توانم مانند افراد سالم به زندگی نگاه کنم وشروع کردم به مبارزه و انشاالله در ادامه هم بتوانم تا جایی که توان دارم این راه را ادامه بدهم.
از امکانات بخش نابینایان کتابخانه شهدا راضی هستید؟
شکر خدا امکانات خوبی داریم. کتاب های بریل و منابع صوتی، سیستم ضبط و پخش فایل های صوتی، اینترنت و محیطی که برای استفاده افراد کم بینا و نابینا مناسب است.
استقبال نابینایان از کتابخانه چطور است؟
خوشبختانه استقبال خیلی خوبی از این بخش شده است. البته علی رغم معرفی در رسانه ها و صدا و سیما، هنوز افراد نابینای زیادی از وجود این بخش بی خبر هستند. ولی استقبال در میان افراد مطلع عالی است و می شود گفت بعد از انجمن نابینایان، تخصصی ترین مرکز برای ارائه خدمات به نابینایان همین بخش ویژه کتابخانه شهدا است.
ناگفته نماند ما سعی کردیم کتابخانه را به یک پاتوق فرهنگی تبدیل کنیم تا مراجعه کنندگان فقط برای کتاب به این این مکان مراجعه نکنند. برنامه هایی مثل کتابخوانی های دست جمعی، گپ و گفت های دوستانه، معرفی کتاب و... سبب می شود افراد نابینا بیشتر در محیط اجتماع قرار بگیرند و بیشتر با هم هماهنگ شوند. در حال حاضر حدود 200 عضو نابینا و کم بینا از تمام رده های سنی مختلف به کتابخانه مراجعه می کنند.
بیشتر از چه کتاب هایی استقبال می شود؟
دانش آموزان بیشتر از کتاب‌های عمومی و داستان استفاده می کنند و همچنین کتاب های کمک درسی. دانشجویان هم بیشتر به منابع گویا و کتاب هایی که مرتبط با رشته تحصیلی شان باشد رجوع می کنند. کتابخوان حرفه ای هم داریم که در زمینه های مختلفی از جمله ادبیات، رمان، تاریخ، روانشناسی و مذهبی مطالعه می کنند.
آیا منابع کتابخانه به روز رسانی می شود؟
بله. خوشبختانه ما هر روز تقریبا 5 کتاب صوتی به منابع مان اضافه می شود. کتاب های بریل هزینه بالایی دارند و ناشران به صورت جدی در حوزه چاپ کتاب بریل فعالیت نمی کنند. کتاب های صوتی هم مشکلات خاص خودش را دارد. بسیاری از ناشران به علت ترس از کپی رایت و پخش غیر قانونی، خیلی تمایلی به انتشار کتاب های صوتی ندارند و این موضوع کار ما را تاحدی دشوار کرده است. متاسفانه این مشکل در مورد تازه های نشر جدی تر است.
در پایان به عنوان یک شخص موفق چه صحبتی با معلولان دارید؟
من همیشه به افراد هم نوع خودم توصیه می کنم از فضایی که برای خود ساخته اند فاصله بگیرند. نا امیدی را کنار بگذارند. من هر روز حتی به صورت تلفنی درخدمت هم نوعان خودم هستم. نابینایان متعددی هستند که تماس می گیرند و من با آنها صحبت می کنم. باید افکارشان را تغییر بدهند. با مشکلات مبارزه کنند و حق زندگی را از خودشان نگیرند. از امکانات کتابخانه استفاده کنند. اگر در محیط کتابخانه قرار بگیرند بیشتر با هم نوعان خود آشنا می شوند و نسبت به موضوعات مختلف اجتماع آگاه می شوند و ذهنشان به سمت مباحث جدید سوق پیدا می کند. من فکر می کنم با وجود محدودیت و معلولیت هم می توان از زندگی لذت برد. افراد معلول زیادی هستند که موفقیت های بزرگ ورزشی، فرهنگی، کارآفرینی و علمی به دست آوردند. پس ما نباید این حق را از خودمان بگیریم.